اصطلاح مدل کسب و کار به برنامه شرکت برای سودآوری اشاره دارد. در واقع برای مشاغلی که می خواهند محصولات یا خدماتی را به فروش برسانند ، بازار هدف مشخص شده و هزینه های پیش بینی شده را مشخص می کند. مدلهای تجاری هم برای مشاغل جدید و هم برای کسب و کارهای جدید اهمیت دارد. آنها به شرکتهای جدید و در حال توسعه کمک می کنند تا سرمایه گذار جذب کنند ، استعدادهایی را به کار گیرند که به مدیران و کارکنان انگیزه دهند. مشاغل تأسیس شده باید به طور مرتب برنامه های تجاری خود را به روز کنند ، در غیر این صورت نمی توانند روندها و چالش های پیش رو را پیش بینی کنند. مدل کسب و کار به سرمایه گذاران در ارزیابی شرکت های مورد علاقه آنها کمک می کند. همچنین به سوالاتی مثل مشتری کیست، کسب و کار چه ارزشی برای مشتریان دارد،
کسب و کار چگونه کار می کند و یا کسب و کار چگونه کسب درآمد می کند؛ پاسخ می دهد.
مدل کسب و کار استراتژی اصلی شرکت برای انجام تجارت سودآور است.
مدلها به طور کلی شامل اطلاعاتی مانند محصولات یا خدماتی است که کسب و کار قصد فروش آنها را دارد ، بازارهای هدف یا هرگونه هزینه پیش بینی شده در این دسته بندی قرار می گیرد.
پیشرفت مدلهای تجاری با ظهور رایانه‌های شخصی افزایش یافت؛ چون این امکان را به افراد می‌داد که مدلهای مختلف یک کسب‌وکار را ایجاد و آزمایش کنند. تا قبل از وجود رایانه‌ها، کسب‌وکارها به شکل تصادفی و بدون آزمایش قبلی ایجاد می‌شد.
آشنایی با مدل های کسب و کار
مدل کسب و کار یک برنامه پیشرفته برای اداره سودآور مشاغل در بازار خاص است. در واقع توصیف کالاها یا خدماتیست که یک شرکت ارائه می دهد برای رسیدن به مشتریان مطلوب.
مدل کسب و کار یک شرکت جدید همچنین باید هزینه های راه اندازی و منابع تأمین مالی ، پایگاه مشتری هدف برای کسب و کار ، استراتژی بازاریابی ، مرور رقابت و پیش بینی درآمدها و هزینه ها را پوشش دهد. این طرح همچنین فرصت هایی را تعریف می کند که در آن تجارت می تواند با سایر شرکت های تأسیس شده شریک شود. به عنوان مثال ، مدل کسب و کار برای یک کسب و کار تبلیغاتی منافع حاصل از ارجاع به یک شرکت چاپ را مشخص می کند.
مشاغل موفق دارای مدل های تجاری هستند که به آنها اجازه می دهد نیازهای مشتری را با قیمت رقابتی و هزینه پایدار برآورد کنند. با گذشت زمان ، بسیاری از مشاغل در مدل های تجاری خود تجدید نظر می کنند تا محیط های تجاری و خواسته های بازار را تغییر دهند.
هنگام ارزیابی یک شرکت به عنوان یک سرمایه گذاری احتمالی ، سرمایه گذار باید دقیقاً بداند که چگونه پول خود را هزینه می کند. این به معنی بررسی مدل تجاری شرکت است. مسلماً مدل تجاری نمی تواند همه چیز را در مورد چشم اندازهای یک شرکت به شما بگوید. اما سرمایه گذار که مدل کسب و کار را درک می کند ، می تواند داده های مالی را بهتر درک کند.
یک اشتباه رایج که بسیاری از شرکت ها هنگام ایجاد مدل های تجاری خود مرتکب می شوند این است که هزینه های تأمین مالی مشاغل را تا زمان سوددهی را محاسبه نمی کنند. یک شرکت باید فعالیت خود را تا زمانی که درآمدهای آن از هزینه های آن فراتر رود ادامه دهد.
یکی از راه هایی که تحلیلگران و سرمایه گذاران موفقیت مدل تجاری را ارزیابی می کنند ، مشاهده سود ناخالص شرکت است. سود ناخالص مجموع درآمد یک شرکت منهای هزینه کالاهای فروخته شده (COGS) است. مقایسه سود ناخالص یک شرکت با سود رقیب اصلی یا صنعت آن ، کارایی و اثربخشی مدل تجاری آن را روشن می کند. سود ناخالص به تنهایی می تواند گمراه کننده باشد. همچنین برای رسیدن به جریان نقدی یا درآمد خالص، کافیست این سود ناخالص منهای هزینه های عملیاتی شود که این نشان دهنده میزان سود واقعی کسب و کار است.
دو اهرم اصلی مدل تجاری یک شرکت قیمت گذاری و هزینه ها هستند. یک شرکت می تواند با برآورد قیمت ها، هزینه را کاهش می دهد. هر دو اقدام سود ناخالص را افزایش می دهند. بسیاری از تحلیلگران سود ناخالص را در ارزیابی طرح تجاری مهمتر می دانند. سود ناخالص خوب نشان دهنده یک برنامه تجاری مناسب است. اگر هزینه ها از کنترل خارج شود ، تیم مدیریت می تواند مقصر باشد و مشکلات قابل اصلاح است. همانطور که نشان می دهد ، بسیاری از تحلیلگران معتقدند که شرکت هایی که از بهترین مدل های تجاری استفاده می کنند ، می توانند خودشان اداره کنند.
انواع مدل های کسب و کار
مدل های کسب و کار به اندازه انواع تجارت می تواند وجود داشته باشد. به عنوان مثال ، فروش مستقیم ، حق رای دادن ، تبلیغات و فروشگاه های آجر و ملات همه نمونه هایی از مدل های تجاری سنتی هستند. مدلهای ترکیبی نیز وجود دارند که بهترین مدل ها هستند؛ مانند مشاغلی که وابسته به خرده فروشی اینترنتی هستند تا فروشگاههای آجر و ملات یا سازمانهای ورزشی مانند NBA.
هر طرح تجاری در این دسته های وسیع منحصر به فرد است. مثلا شرکت معروفی مثل ژیلت را ببینید. این شرکت محصول خود را با هزینه یا قیمت پایین تر می فروشد تا مشتریان ثابتی را برای تیغ های سودآور خود به دست آورد.
با هم انواع مدل های کسب و کار را ببینیم :
۱. مدل تولیدکننده یا سازنده
در این مدل درواقع تولید کننده محصول اولیه را تهیه می کند. این محصولات را یا به شکل مستقیم به خود مشتریان و یا غیرمستقیم به کمک واسطه به فروش می رساند. خودروسازی فورد نمونه ای از این ممدل کسب و کار است.
۲. مدل توزیع‌کننده
تولیدکننده مستقیم به خریدار وصل می‌شود. خریداران می توانند عموم مردم یا حتی خرده‌فروشان باشند.
۳. مدل خرده‌فروشی
در این حالت خرده فروش بعد از خرید محصول، کالا را در اختیار همه خریداران می گذارد. شرکت آمازون و تسکو رو که همه می شناسید از همین مدل کسب و کار تبعیت می کند.
۴. مدل اعطای امتیاز
این مدل می‌تواند برای تولیدکننده، توزیع‌کننده یا حتی خرده‌فروش باشد. در این مدل یک تجارت دستورالعمل و راهنمایی برای راه‌اندازی کسب‌وکار موفق خود را در ازای مبلغی به دیگران می‌فروشد.مک دونالد نمونه ای از این هاست.
5.مدل آجر و ملات
شرکتی که هم امکان خرید حضوری آنلاین و هم آفلاین دارد و به مشتریان این امکان را می دهد تا محصولات خود را از فروشگاه های فیزیکی تهیه کنند در حالی که می توانند سفارش خود را به صورت آنلاین ثبت کنند. این مدل به کسب و کار انعطاف می بخشد. یک مدل تجاری سنتی اس که در آن خرده فروشان ، عمده فروشان و تولیدکنندگان به صورت رودررو با مشتریان در یک دفتر ، برخورد می کنند.
6.مدل تجارت الکترونیک
مدل کسب و کار تجارت الکترونیک ارتقاء مدل تجاری سنتی آجر و ملات است. تمرکز بر فروش محصولات با ایجاد یک فروشگاه وب در اینترنت است.
7.مدل آجر و کلیک
ترکیبی از مدل 5 و 6 است. شرکتهایی که هم به شکل آنلاین و هم آفلاین امکان فروش دارند. مثل اکثر شرکتهای تولیدکننده پوشاک
۸. مدل نیکل و دیم
کالاهای ارائه شده در این مدل بسیار مقرون به صرفه است. کم کردن هزینه‌ها تا حد ممکن و ارائه محصول با نازل‌ترین قیمت نسبت به رقبا. در این مدل کسب و کار برای هر خدمت اضافی که انجام می‌شود، مبلغ مشخصی باید پرداخت کنند. مثل شرکت های هواپیمایی
۹. مدل اشتراکی
مدل های کسب و کار اشتراکی این امکان را میدهند که مشتریان را به مشتریان وفادار تبدیل کنند. در این مدل مشتریان می‌توانند با ثبت‌نام و یا خرید اشتراک‌های متفاوت مثلا ماهانه یا سالانه به خدمات ارائه شده برسند. مثل سایت مدیرمارکت
۱۰. مدل تبلیغاتی
تولید محتوا در فضای اینترنت براساس این مدل است. با افزایش تقاضا برای محصولات و خدمات رایگان در اینترنت، مدل های کسب و کار تبلیغاتی بیشتر رشد می‌کنند. مثلا یوتیوب که در این مدل اطلاعات به صورت رایگان ارائه می‌شود، اما با تبلیغات است که هزینه آن توسط حامیان مالی پرداخت می‌شود.
۱۱. مدل بازارهای آنلاین
بازارهای آنلاین فروشندگان مختلف را در یک پلتفرم جمع می کنند و سپس با یکدیگر رقابت می کنند تا محصول یا خدمات یکسانی را با قیمت های رقابتی ارائه دهند. بازار آنلاین نام تجاری خود را بر اساس عوامل مختلفی مانند اعتماد ، تحویل رایگان و یا تحویل به موقع در خانه می سازد و در ازای هر فروش روی پلتفرم خود کمیسیون دریافت می کند. مثل آمازون و علی بابا.
۱۲. مدل دراپ‌شیپینگ
Dropshipping ؛ در این مدل هیچ کالایی در فروشگاه وجود ندارد. کالای واقعی توسط فروشندگان شریک ارائه می‌شود و فروشگاه به محض دریافت سفارش از مشتری نهایی، سفارش را دریافت می‌کند. فروشندگان شریک محصولات را مستقیما به مشتری تحویل میدهند. در واقع در اینجا فروشگاه فقط وظیفه سفارش‌گیری و فروش را به عهده دارد.
۱۳. مدل منبع‌یابی گروهی
کاربران به ایجاد ارزش ارائه شده کمک می کنند. فکر کنید یک شرکت در شرایط خاص با وجود مشکلات، از افراد کمک می‌خواهد که برای آن راه‌حل مناسبی پیدا کنند. اما به شرطی که جایزه‌ای هم در نظر گرفته شود که افراد به همکاری ترغیب شوند. این مدل تجاری باید با سایر مدل های کسب و کار ترکیب شود تا یک راه‌حل نهایی برای کاربر ارائه دهد.
۱۴. مدل دسترسی بالا
رابطه بین فروشنده و مشتری تأثیر بسزایی در درآمدهای شرکت دارد. کسب‌وکارها با اعتماد و اعتباری که از مشتریان خود می‌گیرند، به سود می رسد.
۱۵. مدل دسترسی اندک
در این مدل مداخله انسانی در پروسه فروش محصول یا خدمات به حداقل می رسد. اگر یک شرکت مجبور نباشد یک نیروی فروش را حفظ کند، هزینه‌هایش کمتر می شود. در این حالت این شرکت ها بر بهبود فناوری مورد استفاده تمرکز می‌کنند.
۱۶. مدل فریمیوم
در این مدل کسب و کار شرکت سطحی از محصول یا خدمات را به صورت رایگان در اختیار مشتریان قرار می‌دهد. مشتری برای پیشرفت بیشتر باید مبلغی را بپردازد. مثل لینکدین
17. مدل اشتراک یا آبونمان
اگر هزینه های جذب مشتری زیاد باشد ، این مدل تجاری احتمالا مناسب ترین گزینه است. این اشتراک به شما امکان می دهد مشتریان را در یک قرارداد بلند مدت نگه دارید و از طریق خریدهای مکرر از آنها درآمد مکرر دریافت کنید.
نمونه هایی از مدل های تجاری
اما با ورود اینترنت همه چیز تغییر می کند. شرکت B تصمیم می گیرد به جای اجاره یا فروش نسخه های فیزیکی ، فیلم ها را به صورت آنلاین پخش کند. این تغییر مدل کسب و کار را به طور مثبت مختل می کند. هزینه های صدور مجوز تغییر نمی کند ، اما هزینه نگهداری موجودی به میزان قابل توجهی کاهش می یابد. در حقیقت ، این تغییر هزینه های ذخیره سازی و توزیع را 2 میلیون دلار کاهش می دهد. سود ناخالص جدید این شرکت 5 میلیون دلار منهای 2 میلیون دلار یا 3 میلیون دلار است. حاشیه سود ناخالص جدید 60 درصد است. در همین حال ، شرکت A موفق به به روز رسانی طرح تجاری خود نمی شود و با حاشیه سود ناخالص پایین تری گیر می کند. در نتیجه ، فروش آن شروع به کاهش می کند. شرکت B حتی فروش بیشتری ندارد ، اما مدل تجاری خود را متحول کرده است و این کار هزینه های آن را تا حد زیادی کاهش داده است.